Tożsamość i rola zawodowa psychologów szkolnych: badania pilotażowe

Grażyna  Katra

doi:10.71358/pw.1846

Opublikowane: 2024-12-01

Tom 72 Nr 30 (2024)

Tożsamość i rola zawodowa psychologów szkolnych: badania pilotażowe

Grażyna Katra

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.71358/pw.1846

Abstrakt

Tożsamość zawodowa jest elementem tożsamości osobistej. Jej treści i związany z nią poziom identyfikacji z rolą zawodową jest ważnym regulatorem funkcjonowania w zawodzie. W przedstawionych badaniach pilotażowych podjęto próbę opisu roli zawodowej psychologów szkolnych i identyfikacji z nią. Konkluzja nie jest optymistyczna. Psychologowie pracujący w oświacie identyfikują się z rolą psychologa, ale nie utożsamiają się z byciem psychologiem szkolnym, traktując wykonywanie tej pracy jako wynik okoliczności życiowych, a nie pierwszy wybór. Dostrzegają pozytywne strony wykonywanego zawodu i jego cienie, przede wszystkim podkreślając, że jest to znakomity „poligon” dla rozwoju zawodowego psychologa.

Słowa kluczowe:

tożsamość zawodowa, rola zawodowa, identyfikacja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Katra , G. (2024). Tożsamość i rola zawodowa psychologów szkolnych: badania pilotażowe . Psychologia Wychowawcza, 72(30), 5–18. https://doi.org/10.71358/pw.1846

Cited by / Share

Bibliografia

Ashforth, B. E., Harrison, S. H., Corley, K. G. (2008). Identification in organizations: an examination of four fundamental questions. Journal of Management, 34(3), 325‒374. https://doi.org/10.1177/0149206308316059
Google Scholar

Ashforth, B. E., Joshi, M., Anand, V., O’Leary-Kelly, A. M. (2013). Extending the expanded model of organizational identification to occupations. Journal of Applied Social Psychology, 43, 2426–2448. https://doi: 10.1111/jasp.12190
Google Scholar

Ashforth, B. E., Rogers, K. M., Corley, K. G. (2010). Identity in Organizations: Exploring Cross-Level Dynamics. Organization Science. Articles in Advance, 22(5), 1144‒1156. https://doi 10.1287/orsc.1100.0591
Google Scholar

Ashforth, B. E., Schinoff, B. S., Rogers, K. M. (2016). “I identify with her,” “i identify with him”: unpacking the dynamics of personal identification in organizations. Academy of Management Review, 41(1), 28–60. https://doi.org/10.5465/amr.2014.0033
Google Scholar

Bednarek, D. (2023). Tożsamość zawodowa psychologa edukacyjnego. W: D. Bednarek, H. Bednarek, Psychologia edukacyjna (s. 17–31). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Braun, V., Clarke V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in Psychology, 3(2), 77‒101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Google Scholar

Brygoła, E. (2013). Podmiotowa i przedmiotowa perspektywa tożsamości we współczesnym świecie. Polskie Forum Psychologiczne, 18(3), 284‒302.
Google Scholar

Brzezińska, A. I., Appelt, K. (2000). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J. Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska, Etyczne dylematy psychologii (s. 13‒44). Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Crisp, R. J., Turner, R. N. (2009). Can imagined interactions produce positive perceptions?: Reducing prejudice through simulated social contact. American Psychologist, 64(4), 231–240. https://doi.org/10.1037/a0014718
Google Scholar

Ellemers, N., Haslam, S. A. (2012). Social identity theory. W: P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, E. T. Higgins (red.), Handbook of theories of social psychology (s. 379–398). Sage Publications Ltd. https://doi.org/10.4135/9781446249222.n45
Google Scholar

Greco, L. M., Porck, J. P., Walter, S. L., Scrimpshire, A. J., Zabinski, A. M. (2022). A meta-analytic review of identification at work: Relative contribution of team, organizational, and professional identification. Journal of Applied Psychology, 107(5), 795–830. https://doi.org/10.1037/apl0000941.supp (Supplemental)
Google Scholar

Haslam, S. A., Ellemers, N. (2005). Social identity in industrial and organizational psychology: Concepts, controversies and contributions. International Review of Industrial and Organizational Psychology, 20, 39‒118. https://doi.org/10.1002/0470029307.ch2
Google Scholar

Hirschi, A. (2012). Callings and work engagement: moderated mediation model of work meaningfulness, occupational identity, and occupational self-efficacy. Journal of Counseling Psychology, 59(3), 479. https://doi.org/10.1037/a0028949
Google Scholar

Katra, G. (2021). The model of the school psychologist’s role – an authorial proposal. W: G. Katra, E. Sokołowska (red.), The Role and Tasks of the Psychologist in a Contemporary School (s. 23‒33). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Katra, G. (w druku). Klimat w szkole z perspektywy psychologa szkolnego. W: G. Katra, K. Małek (red.), Szkolny kalejdoskop. Psycholog szkolny wobec wyzwań współczesności. Wydawnictwo Liberi Libri.
Google Scholar

Katra, G., Bilska, A. (2021). Nauczyciel jako lider. Styl kierowania klasą a efektywność uczenia się uczniów. W: A. Burnos, K. Bargiel-Matusiewicz, G. Katra, E. Pisula (red.), Wybrane problemy psychologiczne współczesnej szkoły (s. 203‒224). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Luyckx, K., Schwartz, S. J., Goossens, L., Beyers, W., Missotten, L. (2011). Processes of personal identity formation and evaluation. W: S. J. Schwartz, K. Luyckx, V. L. Vignoles (red.), Handbook of identity theory and research (s. 77–98). Springer Science + Business Media. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-7988-9_4
Google Scholar

Oleś, P. (2010). Psychologia człowieka dorosłego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Google Scholar

Sokołowska, E., Katra, G. (2019). A new approach to the professional role of the school psychologist. Roczniki Psychologiczne/Annuals of Psychology, XXII(3), 193‒211. https://doi.org.10.18290/rpsych.2019.22.3-1
Google Scholar

Sokołowska, E., Katra, G., Cierpka, A., Turska, D. (2017). Psycholog jako współkreator środowiska i procesu edukacyjno-wychowawczego. Psychologia Rozwojowa, 22(2), 33‒42. https://doi.org.10.4467/20843879PR.17.008.7040
Google Scholar

Szydlik, D. (2021). Tożsamość zawodowa psychologa szkolnego. Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego (nieopublikowana praca magisterska)
Google Scholar

Wojciszke, B. (2014). Psychologia społeczna. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar

Zaverukha, O., Popovych, I., Karpenko, Y., Kozmenko, O., Stelmakh, O., Borysenko, O., Hulias, I., Kovalchuk, Z. (2022). Dynamics of Successful Formation of Professional Identity of Future Psychologists in Higher Education Institutions. Revista Romaneasca pentru Educatie Multidimensionala, 14(1), 139‒157. https://doi.org/10.18662/rrem/14.1/511
Google Scholar