Konstrukcjonistyczna praca socjalna w opiniach studentów pracy socjalnej i pracowników socjalnych. Na przykładzie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR)
Konstrucjonizm społeczny jest jedną w ważnych współczesnych teorii wykorzystywanych przez pracowników socjalnych. Mary K. Rodwell, Stanley Witkin czy Peter de Jong wskazują na podobieństwa założeń konstrukcjonizmu i pracy socjalnej oraz na niewielkie różnice między nimi. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest modelowym przykładem praktyki konstrukcjonistycznej. Posługuje się wyjątkowymi, unikalnymi rodzajami pytań, chociaż terapeuci stosują również dodatkowe pytania i interwencje. Badania empiryczne nad użyciem PSR przez pracowników ośrodków pomocy społecznej były prowadzone, m.in. w 2006 i 2019 r. Porównano wyniki badania opinii pracowników socjalnych na temat wartości i użyteczności PSR w ich pracy. Pierwsze badanie zostało zrealizowane w 2006 r, czyli na początku implementacji tej metody w ośrodkach pomocowych w Polsce. Drugie badanie zostało zrealizowane w 2019 r w ośrodkach pomocy społecznej w Małopolsce. Badani pozytywnie ocenili przydatność niektórych elementów PSR do pracy z klientami (oraz we własnym życiu), szczególnie pytania o wyjątki, pytania skalujące i zwiększenie zaufania we własne siły. Autor przeprowadził również własne badania opinii studentów pracy socjalnej UJ na temat kursu PSR. Tak jak pracownicy socjalni, studenci w podobny sposób pozytywnie wypowiadali się o metodzie. Do jej słabości zaliczali pomijanie przeszłości klienta, czasochłonność i pytanie o cud. Typowe trudności studentów w trakcie uczenia się PSR to: niedostrzeganie zasobów klientów, unikanie kontrowersyjnych i konfliktowych tematów oraz nie uznawanie opinii drugiej strony za podstawę do zmiany swojego myślenia. Konkluzja: PSR znajduje częściowe zastosowanie pracy socjalnej oraz jej edukacji. Z uznaniem pracowników socjalnych i studentów spotkała się większość specyficznych pytań TSR oraz skupienie się na mocnych stronach klienta. Trudności w akceptacji podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach leżą w przywiązaniu do idei diagnozy jako niezbędnego składnika pracy socjalnej oraz idei obiektywnej realności.
Słowa kluczowe:
konstrukcjonizm społeczny, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, krótkoterminowa terapia skoncentrowana na rozwiązaniach, opinie użytkowników
Miś, L. (2023). Konstrukcjonistyczna praca socjalna w opiniach studentów pracy socjalnej i pracowników socjalnych. Na przykładzie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (TSR). Praca Socjalna, 38(1), 45–58. https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.4210