W stulecie pracy socjalnej w Polsce. Może już czas na pracę socjalną 2.0?

Jerzy Szmagalski

doi:10.71358/ps.2261

Opublikowane: 2025-06-26

Tom 40 Nr 2 (2025)

W stulecie pracy socjalnej w Polsce. Może już czas na pracę socjalną 2.0?

Jerzy Szmagalski

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.71358/ps.2261

Abstrakt

W tym tekście przedstawione są osiągnięcia w rozwijaniu teorii pracy socjalnej i jej zawodowego kształcenia od 1925 r., kiedy to Helena Radlińska, twórczyni i inicjatorka polskiej wersji pedagogiki społecznej, podjęła wcielanie swojej koncepcji zadań zawodowej służby społecznej rozpoczynając kształcenie pracowników społecznych w ramach Wolnej Wszechnicy Polskiej założonej po odzyskaniu przez Polskę państwowości w 1918 roku. Od tego czasu w rozwoju teorii pracy socjalnej w Polsce dominuje orientacja na pracę ze społecznością. Tekst jest zakończony sugestią nowego zdefiniowania pracy socjalnej dla zapewnienia bardziej konsekwentnego wdrażania tej orientacji w praktyce służb społecznych.

Słowa kluczowe:

służba społeczna, pracownik społeczny, pracownik socjalny, Helena Radlińska, Aleksander Kamiński, Ryszard Wroczyński

Inne teksty tego samego autora

Jerzy Szmagalski, Katastrofy i klęski żywiołowe a praca socjalna. Modelowanie praktyki , Praca Socjalna: Tom 40 Nr 4 (2024)
Jerzy Szmagalski, Praca socjalna: od settlementów i caseworku do teorii pracy ekosocjalnej . , Praca Socjalna: Tom 39 Nr 1 (2024)
Jerzy Szmagalski, International Federation of Social Workers in Tribute to Irena Sendler , Praca Socjalna: Tom 33 Nr 1 (2018)
Jerzy Szmagalski, Międzynarodowa Federacja Pracowników Socjalnych w hołdzie Irenie Sendlerowej , Praca Socjalna: Tom 33 Nr 1 (2018)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szmagalski, J. (2025). W stulecie pracy socjalnej w Polsce. Może już czas na pracę socjalną 2.0?. Praca Socjalna, 40(2), 5–23. https://doi.org/10.71358/ps.2261

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aszoff, M. (1995). Działalność opiekuńcza II Ośrodka Zdrowia i Opieki w Śródmiejskiej Dzielnicy Warszawy. W: M. Gładkowska i in., Opieka społeczna w Warszawie 1923–1947. Warszawa: Interart.
Google Scholar

Brenk, M. (2019). Katolicka Szkoła Społeczna w Poznaniu (1927–1939). Praca Socjalna, 34(3), 137–153.
Google Scholar

Eisler, J. (2018). Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna PRL 1944–1989, Warszawa: Czerwone i Czarne.
Google Scholar

Frieske, K.W. (2019). Wymiary problemowe życia ludzkiego i społecznego: o dobrym życiu i dobrze urządzonym społeczeństwie. W: K. Frysztacki (red.), Praca socjalna: 30 wykładów. Warszawa: WN PWN.
Google Scholar

Hübner, P. (2023). Encyklopedia polskiej nauki akademickiej, t. 1. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Józefowicz, M. (1987). Komputer w opiece?. Praca Socjalna, II(3), 25–28.
Google Scholar

Kamińska-Jatczak, I (2019). Helena Radlińska w latach 1939–1945 – historia zrekonstruowana ze wspomnień. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 8(1), 179–210.
Google Scholar

Kamińska-Jatczak, I., Marynowicz-Hetka, E., Sosnowska, J. (2022). Międzynarodowe Konferencje Służby Społecznej w latach 1928 i 1932: dyskusja na temat kształcenia do pracy społecznej. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 159(2), 313–330.
Google Scholar

Kamiński, A. (1974). Piśmiennictwo publicystyczne i popularyzatorskie Heleny Radlińskiej w latach okupacji (1939–1945). Roczniki Biblioteczne, XVIII(1–2), 191–216.
Google Scholar

Kaźmierczak, T. (2024). Trauma Służb Społecznych?. Praca Socjalna, 3(39), 61–72.
Google Scholar

Komitet Polski Międzynarodowej Konferencji Służby Społecznej. (1928). Służba Społeczna w Polsce, Warszawa: Wydano z Zasiłku Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, https://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/doccontent?id=13401 (dostęp: 25.05.2025).
Google Scholar

Kozak, M. (2020). Od opieki do pomocy społecznej – przemiany w podlubelskiej gminie. W trzydziestolecie „Proszę i polecam” Premiera Tadeusza Mazowieckiego. Praca Socjalna, 35(2), 179–198.
Google Scholar

Król, K., Bloch, B. (2007). Kronika Państwowej Szkoły Pracownikach Socjalnych w Poznaniu. Praca Socjalna, 12(1), 97–110.
Google Scholar

Kuilema, J. (2018). Wnioski płynące z I Międzynarodowej Konferencji Pracy Socjalnej. Praca Socjalna, 33(5), 19–43.
Google Scholar

Lepalczyk, I., Skibińska, H. (1974). Radlińska, Kalendarium życia i pracy. Roczniki Biblioteczne, XVIII(1–2), 3–103.
Google Scholar

Łapot, M. (2018). Studium Pracy Społecznej we Lwowie (1935–1939). Pedagogika Społeczna, XVII(2), 83–101.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka, E. (2021). Polskie Stowarzyszenie Szkół Pracy Socjalnej w pierwszym dziesięcioleciu: studium rocznicowe. Praca Socjalna, 36(6), 109–133.
Google Scholar

Minczykowska, K. (2010). Elżbieta Zawacka (1909–2009). Pedagog–żołnierz–historyk. Zapiski Historyczne, LXXV(1), 163–169.
Google Scholar

Orłowska, M. (2010). Fenomen Państwowej Szkoły Pracowników Socjalnych w Warszawie. Praca Socjalna, 25(2), 102–115.
Google Scholar

Radlińska, H. (1928). Istota i zakres służby społecznej, Warszawa: Komitet Polski Międzynarodowej Konferencji Służby Społecznej, Wydano z zasiłku Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, https://bc.gbpizs.gov.pl/Content/677/PDF/05274%20KPiP.pdf (dostęp: 25.05.2025).
Google Scholar

Radlińska, H. (1961). Pedagogika społeczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Rymsza, M. (red.). (2021). Centrum Usług Społecznych: od koncepcji do wdrożenia przepisów ustawy. Warszawa: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Google Scholar

Smolińska-Theiss, B. (2023). Praca społeczna w II Rzeczpospolitej jako program modernizacji państwa. Pedagogika Społeczna Nova, 3(6), 13–28.
Google Scholar

Sosnowska, J. (2020). Opieka nad dzieckiem w Polsce międzywojennej. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci – Oddział Łódzki (1923–1939). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Google Scholar

Społeczna Komisja Zdrowia. (1989). Numer specjalny Po „okrągłym stole”. Obrady podzespołu do spraw zdrowia. Zeszyty Niezależnej Myśli Lekarskiej, nr 20, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Google Scholar

Theiss, W. (2017). Udział Heleny Radlińskiej w europejskim ruchu społeczno-pedagogicznym (1918–1939). Society Register, 1(1), 153–166.
Google Scholar

Theiss, W. (2018). Pomoc, opieka i ratownictwo w Polsce w latach wojny i okupacji (1939–1945). Szkic zagadnienia. Praca Socjalna, 33(1), 27–42.
Google Scholar

Wagner, B. (2018). Strategia wychowawcza w PRL. Seria: Prace Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Wydawnictwo Neriton. https://otwartehistorie.pl/wp-content/uploads/2018/03/Strategia-wychowawcza-w-PRL-B_Wagner.pdf (dostęp: 12.12.2024).
Google Scholar

Wołoszyn, S. (1998). Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym. Kielce: Dom Wydawniczy Strzelec.
Google Scholar

Żukiewicz, A. (2017). Geneza profesjonalizacji polskich służb społecznych. Praca Socjalna, 34(3), 17–28.
Google Scholar